يكي از آلاتي كه از قديم الايام در مراسم عزاداري فيروزآباد به كار مي رفته و هنوز نيز استفاده از آن مرسوم مي باشد در ميان مردم به علم نمد معروف است. اين علم ازچهار جزء اصلي تشكيل شده كه عبارتند از الف: چوبي است به قطر حداكثر 4تا5 سانتيمتر و بلنداي آن حدودا 2 متر كه سمت پايين آن داراي ميخي آهني است كه در وسط مغز چوب كوبيده شده و مقداري از آن بيرون است و سر نسبتا تيزي دارد و در طرف بالاي آن تقريبا 30 سانتيمتر مانده به انتهاي چوب تخته دايره‌اي شكل تعبيه شده به شعاع حدودا 25 سانتيمتر كه علم روي آن قرار مي گيرد ب: سر طوق كه وسيله اي زينتي است از جنس فلز(معمولا برنجي است) با نقش و نگار و كنده كاري با كتيبه هایي از آيات قرآن و اسامي معصومين عليهم السلام و اذكار مختلف غالبا به شكل گلداني است كه شاخه گل در آن قرار دارد و در قسمت پايين آن گوي فلزي و لوله مخروطي شكل است كه به سرچوب علم متصل مي گردد و گاهی دو طرف اين وسيله به نحو زيبايي با دوسر اژدها تزيين مي شود و انواع گوناگوني نيز دارد و از نظر طول و عرض متفاوت است.
ج) استوانه چوبي به طول 20 و قطر 7-8 سانتيمتر كه سوراخي در آن تعبيه شده است و به وسيله پارچه يا چرم به كمر بسته مي شود به نحوي كه جلوي شكم قرار مي گيرد و ميخ ته چوب اصلي را در سوراخ آن قرار ميدهند تا علاوه بر تسهيل در نگهداري علم عمل چرخاندن نيز باسهولت انجام گيرد.
د) قسمت اصلي علم كه عبارتست از پارچه اي سياه رنگ كه به صورت استوانه دوخته شده و يك طرف آن باز است و رشته‌هاي سياهرنگ به طول 1 متر و قطر 5/1 سانتيمتر دارد كه يك طرف آن به لبه باز استوانه پارچه دوخته شده و سرديگر آن رشته ها آزاد است كه در هنگام چرخاندن علم تاب مي‌خورد و صحنه زيبا و مطبوعي را به وجود مي‌آورد.
براي اين علم توضيحات گوناگوني داده شده اما آنچه رايج است آن كه فلسفه وجودي اين علم ايجاد سمبلي براي عايشه همسر پيامبر است كه درجنگ جمل در مقابل اميرالمؤمنين علي عليه السلام قد علم كرد و به مخالفت با ولايت پرداخت و بعضي گفته‌اند كه نمادي است از رقص زنان عرب در مراسم جشني كه به دستور يزيد عليه اللعنه و به مناسبت ورود اسراي اهل بيت عليهم السلام درشهر شام برپا شد كه در اين مراسم نمايندگان همه مذاهب و اديان براي آگاهي از فتوحات ظاهري يزيد دعوت شده بودند و زناني جلوي كجاوه‌هاي اسرا مي رقصيدند كما اينكه علامت نيز نيز نمودي از صليب‌هاي تزيين شده است كه مسيحيان به اين مراسم آورده بودند.
سابقا اين علم فقط در فيروزآباد آنهم تنها در مراسم نخل برداري اول محرم هنگام ورود نخل به حسينيه بزرگ استفاده مي گرديد. اما در مورد اسم اين علم اين احتمال نيز وجود دارد كه در اصل علم نورد بوده باشد كه براثر مرور زمان تغيير يافته و به علم نمد تبديل شده و از آنجا كه كلمه نورد به معني چين و تاب آمده و به هر تار و لاي پيچيده نورد گفته مي شود و نيز به معني كفه الضميص يعني دامن پيراهن نيز بكار رفته اين احتمال شديد مي شود كه اصل علم نمد كلمه علم نورد باشد زيرامعاني يادشده تناسب زيادي با اين وسيله و فلسفه وجودي آن و نيز هدف از تهيه آن دارد واز سوي ديگر چرخيدن اين علم نيز با معني ديگر نورد يعني پيمودن تناسب دارد، وا… اعلم.
جمال مفيديان
