بیشترین و مهمترین تاثیری که مراسم عزاداری بر شرکت کنندگان دارد تاثیرات روانی است و بیشتر شرکت کنندگان نیز در پی همین نوع تاُثیرات هستند. لذا برخی می گویند: عزاداری و گسترش این مراسم در طول سال و به مناسبت های مختلف باعث می شود که جامعه از شادی ها دور باشد و بیشتر احساس غمگینی کند و در نتیجه باعث افزایش افسردگی درجامعه شود.
مراتب گریه
گریه دارای یک ظاهراست ویک باطن:ظاهرآن یک امرفیزیولوژیک است؛ یعنی بایدتاثیرات روانی ازطریق محرک های بیرونی یا درونی مثل تفکرشکل گیرد، سپس این تاُثرات وارد چرخه فیزیولوژی مغز و اعصاب شود. دراین هنگام بخش خاصی از مغز فعال شده و غدد اشکی چشم را فرمان فعالیت میدهد، و در نهایت قطرات اشک جریان پیدا می کندکه ما آن را گریه می نامیم. باطن گریه همان تاُثرات درونی است. نگاه روان شناختی و داوری ما درباب پیامدهای گریه نیز دایر مدار تاثرات عاطفی است. اگر در روایات آمده است که گریه کردن و گریاندن و حالت گریه به خود گرفتن در مراسم عزای حسینی منشاُ اثردنیوی واخروی است، به تاثرات درونی نظر دارد و گرنه به صورت مصنوعی و یا با مواد شیمایی هم می توان، چشمانی گریان داشت. باطن گریه بر چهار نوع تقسیم می شود که یک نوع آن معطوف به خود و نیازهای سرکوب شدهُ خود است و می تواند با افسردگی هم بستگی مثبت داشته باشد کنش و واکنش ورا اجتماعی فرد را مختل سازد، اما سه نوع دیگر، امیدبخش است و حرکت آفرین و رابطه معکوس با افسردگی دارد؛ نوع اول ناشی از مرگ واقعی است، اما سه نوع دیگر سوگ واقعی نیستند اگرچه در مراسم سوگواری انجام می پذیرد. این چهار نوع عبارتند از:
1-گریه ناشی ازارتباط وعلاقه
این گریه به هنگام غم و مصیبت و داغ دیدگی حاصل می شود و اختیاری نیست و معمولاً بی اراده جاری می گردد. این گریه به اصطلاح روان شناسان و روان درمان گران، تخلیه روانی- هیجانی است و به خود فرد و نیازهای سرکوب شده او باز می گردد.
2-گریهُ ناشی ازعقیده
این نوع گریه مثل اشکی است که هنگام مناجات از انسان جاری می شود که ناظر به حال و آینده است. این نوع گریه ریشه در اعتقادات دارد و مربوط بهتر ترس های دنیوی و زندگی روزمره نیست.
3- گریه ناشی ازکمال خواهی
برخی ازگریه ها ناشی از فضیلت طلبی و کمال خواهی است، مثل گریه ای که در فقدان معلم و مربی اخلاق و پیامبر و امام و… رخ می دهد. این نوع از آن جهت است که ما در عمق وجودمان کمال و رشد را تحسین می کنیم و از بودن آن کمالات، ذوق زده می شویم و از فقدان آن ها ناراحت می گردیم. گاهی درمراسم عزاداری گریه هایی از این نوع وجود دارد.
4-گریه بر مظلوم
مثل این که بر رسول خدا (ع) و امامان مخصوصاً سالار شهیدان و مصایبی که بر آنان وارد شده می گرییم.
علی اصغررضوانی
