به نظر مي رسد تا به حال تحقيق و يا گزارشي در خصوص ذبح حيوانات و تاثير آن بر ذهن كودكان انجام نشده و يا به ندرت بررسي گرديده است. ذبح حيوانات به قصد قرب الهي و اداي نذر بر ذهن كودكاني كه با مفاهيمي نظير نذر و غيره آشنا نيستند، تاثير منفي مي گذارد.
عملكرد ذهن انسان به شكلي است كه خاطرات تلخ و ناخوشايند ماندگاري بيشتري در حافظه دارند و هر از چند گاهي به حافظه هشيار برگشته و باعث آزار،اضطراب، ترس و كابوس به خصوص در كودكان مي شود.
مشاهده لحظه ذبح حيوانات براي بعضي افراد بزرگسال نيز آزاردهنده است لذا اين موضوع مي تواند بر كودكان تاثير عميق گذاشته و خاطرات تلخ و ناخوشايندي در كودك ايجاد كند كه باعث رفتارهاي نامناسب و ضد اجتماعي نظير پرخاشگري، احساس ناامني، پنهان كاري به خصوص در ابراز و بيان ترس هايشان شود. لحظه دست و پا زدن يك حيوان براي بزرگسال نيز به آساني قابل تحمل نيست چه رسد به كودكان ،كه داراي روحيه ي لطيف تري هستند.
ديدن ذبح حيوانات مانند يك فيلم ترسناك در زمان هاي مختلف در ذهن كودك تداعي و مرور مي شود و تمام عوارض و مشكلات ديدن اين صحنه ها در مورد ديدن لحظه ذبح مي تواند مصداق داشته باشد.
واكنش كودكان در مقابل اين موضوع متفاوت است. عده اي با ديدن محل هاي ذبح نيز دچار استرس، اضطراب، تپش قلب، گاهي بي خوابي، رفتارهاي خصمانه و كابوس مي شوند. عده اي ديگر واكنش شديد تري نشان مي دهند كه به اين اختلال ، استرس پس از سانحه ptsd مي گويند. از سويي كودك ممكن است حتي با ديدن لحظه ذبح و ثبت خاطرات ناخوشايند در طول دوره رشد خود از خوردن گوشت امتناع كند.اهميت اين موضوع زماني بيشتر آشكار مي شود كه بدانيم بر اساس روايات اسلامي حتي ذبح حيوان در مقابل حيوان ديگر نهي شده است.
شركت كودكان در مراسم مذهبي جهت آشنايي با دين و يادگيري امور ديني و اعتقادي تاثير مثبتي از جنبه هاي مختلف بر آنها دارد وليكن اگر اين موضوع و توجه نكردن به اين مسائل سبب شود سلامت رواني كودك تهديد شود و آسيب ببيند كار مثبتي نكرده ايم. پس نياز هست براي جلوگيري از چنين پيشامد هايي توجه و دقت كافي شود به راستي چگونه مي توان كودكان را با مراسم ديني آشنا كرد و اعمال ديني خود را به جا بياوريم و ليكن آسيبي براي كودكان نداشته باشيم. به نظر مي رسد در نظر گرفتن مكان خاص علاوه بر رعايت بهداشت مي تواند در اين زمينه كمك كننده باشد هر چند كه والدين مي بايست خود دقت بيشتري در اين موارد داشته باشند.
از نظر رواني كودكاني كه در سال هاي اوليه زندگي قرار دارند پس از روبرو شدن با چنين صحنه هايي نمي توانند رابطه لازم بين اين وقايع و خود برقرار كرده و دچار يك تفرقه ذهني مي شوند. گاهي ما كودكان را مي بينيم كه بدون شناخت و آگاهي از رفتارشان اين حركات را تقليد مي كنند و سبب رفتارهاي خشونت آميز وآزار رساندن به حيوانات مي شوند و در بعضي سبب ترس و وحشت مي گردد.مسلما در خصوص ميزان تاثير و واكنش كودكان علاوه بر سن كودك ،شخصيت و حساسيت وي نسبت به اطراف خود،هوش و تجارب و اطلاعات خود كودك نيز تاثير گذار است.
در اين ميان كودكان ساده (از نظر هوشي در سطح متوسط و ضعيف) از نظر ذهني بيشتر آسيب پذيرند و گاهي تاثيرات براي اين كودكان عميق تر مي باشد و به دليل عدم رشد تفكر انتزاعي در كودكان اين تقليد ها مي تواند براي كودكان و نوزادان ديگر نيز ايجاد خطر كند.
ضمن اينكه اسلام براي تمام امورات روزانه ما توصيه هايي داشته و مسائلي ظريف را مطرح كرده كه در بعضي موارد علم هنوز به دنبال بررسي آن است. پس نمي توان نسبت به اين موضوع كم توجه بود.
لذا با توجه به اهميت مراسم و مسائل دينيمان نياز هست كه مسئولان با دقت به اين موضوعات و در نظر گرفتن مكان خاص براي انجام آن، همين طور محققان و روانشناسان با تحقيق و كار درماني دراين خصوص، زمينه را براي رشد كودكاني سالم و شاداب در جامعه فراهم كنند.
فاطمه محمدي كارشناس ارشد مشاوره
