همیشه سکه نام تو زیر خرید من است حسینیم چه کنم عشق تو امید من است
به دادگاه الهی گه حساب بگو که این غلام خدا بنده روسفید من است
واعظ، پیرمردی است نورانی با محاسنی سفید که خیلی دلنشین به آقا امام حسین(ع) سلام میدهد:
السلام علیک یا ابا عبدالله(ع)، السلام علیک یا بن رسول الله(ص) … پس از سلامی حزنانگیز، روضه قتلگاه را شروع کرد، … شمر روی سینه امام حسین(ع) نشسته بود، شمر خنجر کشید و سر امام(ع) ؛ لا حول ولا قوۀ الا با الله العلی العظیم. تمام!
از اینکه اینقدر زود ذکر مصیبتخوانی را تمام کرده است، ناراحت میشوم، آخر تازه اشکهایم جاری شده است و هنوز روضه جاهای سخت و پراشکش مانده بود.
بله در گذشته اینگونه روضهخوانی و ذکر مصیبت معمول بوده و کمتر واعظی اصطلاحاً (روضه باز) میخوانده است و فقط در بعضی مجالس خودمانی، یا در ظهر عاشورا آن هم در مجالس آماده بعضی از علما به ذکر جزئیات مصیبتهای وارده میپرداختند. و بیشتر با اشارات ظریف و گذرا مطلب را میرساندند و اشک فراوانی در همان اشارات کوتاه از مستمع میگرفتند.
این سنت حسنه در عزاداریها کمکم در حال تغییر است و متأسفانه مداحان و واعظان و البته بیشتر مداحان اصرار بر بیان تمام جزئیات در مصیبتها و اصطلاحاً روضه سخت خواندن در همه مجالس خود دارند.
نگارنده به عنوان یک محب اهل بیت(علیهمالسلام) و مستمع عادی روضهها و مصیبتهای ایشان معایب زیر را بر شیوه اخیر روضهخوانی وارد میداند:
1ـ در بسیاری از مجالس حق مطلب توسط مستمع بجا آورده نشده و اصطلاحاً روضه شهید میشود که خود بیحرمتی به مورد عزاست.
2ـ شنیدن مداوم مصیبتهای سخت باعث سنگشدن دلها در برابر آنها شده و قساوت میآورد.
در کنار موضوع یادشده مسئله دیگری در یکی دو سال اخیر پدیدار شده است. ((عرضه نامطلوب تصاویر و شمایل اهل بیت(ع)))
اجداد ما حرمت خاصی برای تصاویر و شمایل اهل بیت(ع) قائل بودند و سالی یکبار پرده از روی تصاویر اهل بیت(ع) برمیداشتند و در همان یکبار محشری برپا میشد و تأثیر بسیار زیادی بر دل و روح بینندگان میگذاشت و در مورد کشیدن تصاویر برای در معرض دید عموم قراردادن حرمت ائمه را حفظ نموده و صورتها را به شکل هالهای از نور ترسیم میکردند.
اما امروزه در این عرصه تغییراتی صورت گرفته که از تحریف بدور نبوده است. این تغییرات به آنجا رسیده که در ایام ماه خون و عزا، محرم، در و دیوارهای شهرمان پر از تصاویر منتسب به حضرات معصومین و شهدای کربلا میشود تصاویری که به خط ابرو، خون صورت، برق چشم، پر کلاهخود و اشک آنها پرداخته است. اگر بخواهیم بدون ریاکاری و بررسی عمیق و فقط در نگاهی گذرا بر حسب وسع این نوشته به ایرادات این گونه نقاشیها اشاره کنیم چند مطلب زیر سادهترین و نزدیکترین ایراداتی است که به ذهن میرسد:
1ـ دروغگویی و انتساب دروغ تصاویری که هم نقاش و هم بیننده هر دو میدانند که انتساب آن به معصوم(ع) دروغ است.
2ـ حرمتشکنی: اگر در فیلمی کارگردان، شخصی را در نقش امام علی(ع) به تصویر بکشد مسلماً اعتراضات و گلایههای دینداران را موجب خواهدشد که البته نقاشان این تصاویر هم در صف اعتراضکنندگان خواهند بود. آیا این دلیل شهادت فطرت بر حرمت تصویر این شمایل نیست؟!
3ـ سوق دادن افکار محبین و دوستداران ائمه(ع) به زیبایی صورت و مو و چشم و ابروی ایشان و هنرنمایی در این عرصه که صد البته راه صوابی نیست و سفارش همه بزرگان دین تلاش برای شناساندن رفتار و افکار آنان است.
4ـ پایین آمدن مقام و منزلت ائمه(ع) به دلیل مقابل چشم بودن تصاویر ایشان به صورت مداوم.
اگرچه در میدان عرض ادب به ساحت امام عاشقان، حضرت حسین(ع) بسیار لطایف و وقایعی وجود دارد که گاهاً به زبان دو دو تا چهار تا درست در نمیآید ولی نباید خط ارادت به ساحت امام حسین(ع) را تا جایی پیش برد که خط قرمز حرام خدا را هم شامل میشود. یعنی هرگز کسی نباید تصور کند که در این دستگاه اجازه دارد با توجیه عشق و محبت وافر و کنترلنشده میتواند حرام را انجام دهد. توجه به تذکر آخر این نتیجه را میدهد که به عنوان مطلب آخر این دستنوشته تقدیم میشود:
((اگر علما و مراجع بزرگوار این تصاویر و شمایل را حرام اعلام کردهاند، همینجا محل توقف و اطاعت است که این همان پیام امام حسین(ع) در ظهر عاشوراست))
امید است تمام حرکات و اعمال ما مورد رضای خدای شاه عطشان کربلا قرار گیرد.
انشاءالله
بهنام دهقانی فیروزآبادی
