تنفس صحیح از مهمترین عوامل در ایجاد صدای رسا و شفاف است که در این قسمت به آن میپردازیم.
ما وقتی که میخوانیم باید بتوانیم یک مصراع و یا یک بیت کامل را بدون مشکل در تنفس یا کم آوردن نفس به پایان برسانیم.
تنفس کامل نه تنها در زیبایی و شفّافیت صدا تأثیر دارد بلکه در طولانیکردن مدت خوانندگی نیز به خواننده یا مداح کمک میکند. توضیح این که هرچه هوای کاملتر و بیشتری درششها ذخیره باشد، صدا شفافتر و قشنگتر به گوش میرسد و داشتن حجم زیاد هوا باعث میشود که خواننده یا مداح بتواند مدت طولانیتری را مثلاً یک ساعت یا بیشتر بدون خستگی زیاد بخواند.
اما رسیدن به این هدف قواعدی خاص دارد و انجام تمریناتی را میطلبد که به آن میپردازیم:
1ـ هرگز و حتی برای یک دفعه هم نباید موقعی که نفستان تمام شده بخوانید. زیرا موقعی که نفس خواننده تمام میشود و خواننده به کارش ادامه میدهد دیگر این هوا نیست که به تارهای صوتی کمک میکند تا بلرزد، بلکه این خود تارهای صوتی است که با فشار زیادی که به آنها تحمیل میشود، میلرزند و ایجاد صدا میکنند و این عمل برای تارهای صوتی بسیار مضر است و یکی از عوامل خستگی و گلودرد در بعضی از خوانندگان و مداحان همین امر است .پس همیشه قبل از اینکه نفس تمام شود باید صدا قطع و دوباره نفسگیری کنید.
2ـ هر روز این تمرین را چند دفعه (حداقل 3 بار) انجام دهید به پشت بخوابید و آرام تمام ششها را پر از هوا کنید. سعی کنید در ابتدا فشار ششها روی پرده دیافراگم باشد به طوری که شکم کاملاً برجسته شود و بعد آرام سینهها را هم از هوا پرکنید. سپس تمام هوا را به همان آرامی گاهی از دهان و گاهی از سوراخهای بینی خارج کنید. لازم به ذکر است که هنگام خواندن هم بایستی همیشه شکم حجم هوای ششها را تحمل کند و نه سینهها. اصطلاحاً میگویند (تنفس سینهای درست نیست) پس کسانیکه با نفس کشیدن سینههایشان جلو میآید و شانههایشان به سمت بالا حرکت میکند شکل تنفسشان غلط است.
3ـ افراد چاق که شکمشان دارای چربی زیادی است و معمولاً تنفسهای کوتاهی دارند و مرتب نفسنفس میزنند نیز خوانندگان خوبی نیستند.
4ـ هنگام پربودن شکم نیز موقع خوبی برای خواندن نیست پس سعی کنید 3 الی 4 ساعت مانده به خواندن، غذای کمحجمی بخورید تا بتوانید با داشتن بالاترین حجم تنفس بهترین صدا را تولید کنید. شاهد این موضوع خواندن در غروبهای ماه رمضان قبل از افطار است. اگر امتحان کنید حتماً متوجه میشوید که چقدر صدایتان بهتر شده است. موفق باشید.
علی بمان دهقانی
