چند سالي است كه موضوع حقيقت داشتن يا نداشتن حضرت رقيه(س) و نحوه شهادت ايشان در خرابه شام در مجالس متعددي در شهرمان مطرح مي شود، كه خود به ايجاد دو نوع نگرش در خصوص اين موضوع، و مسأله اي اختلاف افكنانه تبديل شده است.
بجاست كه تحقيقي واقعي و منصفانه در اين خصوص صورت گيرد تا عموم مردم، خصوصا جوانان عزيز با بررسي همه جانبه اين موضوع در اتخاذ عقيده صحیح و واقعی، آگاهانه عمل نمايند.
در اين خصوص چند سوال مطرح است كه پاسخ به اين سوالات مي‌تواند ما را به اين مطلوب برساند.
- منابع تاريخي و بزرگان اهل تحقيق تاريخ شيعه در اين زمينه چه نظري دارند؟
- جدا از منابع نقلي، از منظر عقل چگونه مي توان اين موضوع را تحليل كرد؟
- فلسفه مطرح نمودن اين موضوعات چيست؟
در پاسخ به سوال اول بايد گفت: واقعيت اين است كه عده زيادي از مورخين در كتابهاي خود داستان حضرت رقيه(س) و نحوه شهادت ايشان را همانطور كه تاكنون نقل شده و مشهور است آورده‌اند، و عده کمي نيز در خصوص اين موضوع سخني به ميان نياورده‌اند كه اين به معناي نفي از سوي آنان تلقي نمي شود. از جمله منابع موثقي كه اين موضوع را با جزئيات مشهورش بيان نموده‌اند مي توان به اين موارد اشاره نمود.
الف) حاج شيخ عباس قمي(ره) در دو كتاب منتهي الامال و نفس المهموم
ايشان از بزرگان مؤلفين و محققين در حوزه تاريخ ائمه معصومين(ع) و شيعه است كه تأليفات ايشان مورد توجه و اهتمام تاريخ پژوهان شيعي است. ايشان در اين دو كتاب قضيه شهادت اين طفل را به نقل از كامل بهايي بيان مي‌كند و در منتهي الآمال بعد از پايان اين نقل، 35 بيت از قصيده‌اي كه مشتمل بر شرح آن مصيبت مي‌باشد را نقل مي كند، كه نشان از اعتقاد ايشان به حضرت رقيه(س) و ايجاد روحيه توجه و توسل در قلوب خوانندگان دارد.
چرا كه اگر ايشان اين موضوع را قبول نداشتند و يا ترديدي داشتند بعد از نقل از ديگران، نظر خودشان را نيز به صراحت بيان مي‌نمودند. همچنانكه در تأليفات ايشان ديده مي شود، كه بعنوان نمونه مي توان به داستان شهادت طفلان مسلم(ع) اشاره نمود كه ايشان بعد از نقلي از شيخ صدوق در نحوه شهادت طفلان مسلم نظر خودشان را اینطور بیان نموده است: شهادت اين دو طفل به اين كيفيت نزد من مستبعد است لكن چون شيخ صدوق آن را نقل فرموده لاجرم ما نيز متابعت ايشان كرديم.
ب) از ديگر كتابها و منابع تاريخي كه به شرح شهادت اين طفل در خرابه شام پرداخته‌اند مي‌توان به كتاب هايي چون، رياض الاحزان، رياحين الشريعه، الدمعه الساكبه، منتخب طريحي، كامل بهايي، منتخب التواريخ، ارشاد و منهاج الدموع اشاره نمود.
ج) از ديگر مستنداتي كه مي‌توان به آن استناد نمود، نظر علما، محققين و خطبا مشهور است كه با نقل اين موضوع و پرداختن به آن در نظرات، تأليفات و منبرهاي خود، اعتقاد خود را به اين موضوع ابراز داشته‌اند كه در اين مجال تنها سه نمونه اكتفا مي كنيم.
- آيت ا… ميرزا جواد تبريزي(ره) پس از زيارت مرقد مطهر حضرت رقيه(س) در پاسخ به سوال خبرنگاري در مورد سند و اعتبار حضرت رقيه(س) مي‌فرمايد:
(مقام حضرت رقيه(س) در شام مشهور و به عنوان يك حقيقت وجود دارد. و اين حقيقت و اثر، توسط امام حسين(ع) باقي ماند تا دشمنان در آينده نگويند كه اسرايي وجود نداشته‌اند. اين مقام نشان دهندة اين است كه، قضيه به اسارت بردن اهل بيت(ع) واقع شده است و بر همين اساس ما بر خود لازم مي‌دانيم كه شهرت اين مكان را به عنوان دليلي براي محل وفات و دفن حضرت رقيه(س) بپذيريم. پس بر همگان احترام اين مكان لازم است.)1 - حجت الاسلام والمسلمين محدثي از محققين و نويسندگان سرشناس حوزه علميه قم در كتاب فرهنگ عاشورا كه تحقيقي جامع در خصوص موضوعات مرتبط با عاشورا و امام حسين(ع) در طول تاريخ تا به امروز مي‌باشد، داستان شهادت حضرت رقيه(س) را به نقل از منابع موثق تاريخي به تفصيل بيان نموده است.2
- حجت الاسلام و المسلمين علي نظري منفرد، از خطبا مشهور و صاحب تأليف قصه كربلا كه حاوي تاريخ نهضت كربلا از مدينه تا قيام مختار است در بيان وقايع شام، به واقعه شهادت حضرت رقيه(س) پرداخته، و براساس منابع تاريخي به تفصيل اين موضوع را آورده است. 3
نتيجه اينكه با وجود اين مستندات، ديگر ادعاي نبود هيچ دليل و مدرك مستند تاريخي در خصوص حضرت رقيه(س) و نحوه شهادت ايشان، ادعايي مردود و به منزله ناديده گرفتن بسياري از مستندات است.
در پاسخ به سوال دوم بايد گفت: بسياري از مواردي كه از سوي برخي صاحب نظران عرصه تاريخ عاشورا به عنوان تحريف شناخته مي‌شود يا از جهت ايرادات عقلي و طبيعي است و يا اينكه چون موجب وهن اصول و فروع اعتقادي شيعه مي‌شود تحريف محسوب مي‌شود. در صورتي كه در خصوص اين موضوع، هيچگونه ايراد عقلي و طبيعي وارد نيست. چرا كه هيچ محال عقلي و طبيعي بر آن مترتب نيست.
آيا محال است كه امام حسين(ع) دختري سه يا چهارساله داشته باشد؟
آيا محال است كه اسرا را به شام برده باشند؟
آيا محال است دختر يتيمه‌اي بهانه پدر بگيرد؟
آيا محال است كه دختر خردسالي با ديدن سربريده پدر از نزديك از شدت غم جان دهد؟
و آيا اعتقاد به اين موضوع كدام يك از اصول و فروع اعتقادي و باورهاي ديني و مذهبي شيعه را زير سوال مي‌برد؟
پس می بینیم که اعتقاد به وجود مبارکه حضرت رقیه(س) نه محال عقلی و تاریخی است و نه هیچ یک از اصول و باورهای شیعه را زیر سئوال می برد.
و اما در پاسخ به سوال سوم بايد گفت اگر چه نبايد به شخصيت، اعتقاد و باور كساني كه اين موضوع را قبول ندارند اهانت نمود، اما چنين افرادي هم نبايد سعي در بسط نگرش و اعتقاد خود در بين مردم نمايند. چرا كه اين امر خود نوعي بي‌احترامي به باور و اعتقاد اكثريت مردم، كه برگرفته از همان منابع و مستندات تاريخي، نظر علما و بزرگان و خطبا است به شمار مي‌آيد.
در ثاني، به فرض هم كه واقعه اي تحريف شناخته شود، شيوه تبيين حقيقت و جلوگيري از تحريف چيزي نيست كه شاهد بوده‌ايم، چرا كه مي بايست اين امر از سوي كساني كه از جايگاه والاي علمي و تأييديه علما و صاحب نظران عرصه پژوهش و تحقيق تاريخ شيعه و ائمه(ع) برخوردارند آنهم با يك برنامه ريزي مناسب صورت گيرد و از هرگونه تك روي و اعمال شيوه هاي حساب نشده پرهيز گردد، چرا كه نتايجي چون آنچه كه شاهد بوده‌ايم داشته و خواهد داشت كه به هيچ وجه زيبنده نيست.
منابع:
- راهنماي مصور سفر زيارتي سوريه، سيد احمد علوي
- فرهنگ عاشورا، جواد محدثي، ص200، نشر معروف
- قصه كربلا، علي نظري منفرد، ص518، انتشارات سرور
- یوسف بدرالدین
