كوته نظري و گذري بر زندگي نامه‌ي: ميرزا علي خاموش ميبدي (تولد: ميبد، 1287 ق درگذشت: 1379 ق ) و فرزندش عباس ترجمان (تولد: كربلا، 30 آبان 1304 ش. درگذشت: 1386 ش )
ميرزاعلي بن محمدحسين بن شيخ علي اكبر شيخ ملك بن شيخ عبدالله بن شيخ مهدي مجتهد ميبدي از شعراي برجسته قرن چهاردهم ق كه به عربي، فارسي، تركي و كردي شعر مي‌سرود و در گويش چهارگونه به «خاموش» تخلص
مي كرد.
سال تولد اورا آغا بزرگ تهراني هم 1287ق و هم 1295 ق ذكر كرده. از آنجا كه در كتاب هاي رجالي بيشتر 1287 ق ذكر شده، ما نيز همين سال را ذكر كرده‌ايم
خاموش ميبدي در سال فوق الذكر در خانداني علمي و روحاني در شهرستان ميبد متولّد شد. در كودكي همراه پدرش به كربلاي معلّي هجرت كرد و بعد از رشد و نمو در حائر حسيني به تعليم علوم ديني و ادبي پرداخت و مبادي علوم را فراگرفت. حدود 1309 ق به نجف آمد و در ضمن تكميل نمودن مباني علمي مورد توجه اهل ادب واقع شد و آثار گرانبهايي از خود به جاي گذاشت.
علامه تهراني درباره درگذشت او مي‌نويسد:«توفّي في سنه 1379 ق و دفن في وادي السلام بوصيّه منه.» اما در حاشيه‌ي كلام علاّمه بعضي از بزرگان محلّ دفن او را صحن شريف علوي مقبره‌ي ثاني از طرف قبله ضبط كرده اند كه معروف به مقبره‌ي «آل مشكور»مي‌باشد.
آثار خاموش ميبدي
1- ديوان شعر در سه مجلد قريب به شصت هزار بيت، 2- ديوان تقليد و طهارت نظم فارسي مجمع المسائل آيت الله سيّد محمدكاظم يزدي، 3- خلافت نامه‌ي امام حسن(ع) هجده هزار بيت،4- خلافت نامه حيدري پنجاه و هشت هزار بيت، 5- شهنشاه نامه در شصت هزار بيت، 6- مختار نامه در سي هزار بيت، 7- مثنويّات، 8- كتاب الرّضا(ع)، 9- كتاب زينب الكبري شريكه اخيها سيّدالشّهدا (ع)، 10- مثنوي قريب الفرج، 11- نظم دعاي امام حسين(ع) در روز عرفه، 12- حياه فاطمه الزّهرا در هيجده هزار بيت
صاحب ذريعه مثنوي قريب الفرج را در روضات ديده است،مي‌نويسد: منظومه اي حماسي است در سه دفتر در يك مجلد كه با اين ابيات شروع مي‌شود.:
زهي نام نامه «قريب الفرج»
بودشرح احوال ختم الحجج
درود خدا باد بر آنجناب
كه غايب بود تا به يوم الحجاب
صاحب ذريعه در جایي دیگر اشاره مي‌كند كه كل آثار خاموش ميبدي را در نزد فرزندش عبّاس ترجمان ديده است و اشاره
مي كند كه او(عبّاس ترجمان) ميبدي نيز از شعراي نامي عصر خويش است.
عبّاس ترجمان ميبدي
عباس ترجمان میبدی فرزند ميرزاعلي خاموش ميبدي در 30 آبان 1304 ش در كربلا به دنيا آمد. پدرش پس از گذشت چهل روز از ولادت وي همراه خانواده به شهر علم و ادب و فضيلت، نجف اشرف هجرت كرد.
عبّاس ترجمان ميبدي تحصيلات ابتدايي را در مكتب خانه شيخ موسي دبستاني آغاز كرد و در همانجا موفّق شد براي اوّلين بار قرآن را ختم كند. به دليل منحل شدن مكتب خانه‌ها توسط حكومت وقت و افتتاح مدارس رسمي، ايشان وارد مدرسه و با رتبه ممتاز دوره ابتدايي را در شهر نجف به اتمام رساند. امّا چون مدارس آن زمان ملي بودند و با دريافت هزينه از مردم اداره مي‌شدند به دليل مشكلات مالي، وي نتوانست در دوره دبيرستان ادامه تحصيل دهد.
وي پس از دو سال به بغداد رفت و در مدرسه شرافت تحصيلات خود را در مقطع متوسطه ادامه داد. او براي تامين هزينه‌هاي تحصيل به دوره‌گردي و فروش ميوه مي‌پرداخت. اما پس از مدتي، به دليل سن پايين و نگراني خانواده پدرش از او خواست كه ترك تحصيل كند و به نجف باز گردد.
عبّاس ترجمان ميبدي، پس از بازگشت وارد حوزه‌ي علميه‌ي نجف اشرف شد و مقدمات نحو و تبصره در فقه را نزد شيخ علي بحراني آموخت، شرايط نامساعد مادي خانواده، بار ديگر او را مجبور به ترك تحصيل و راهي بازار كار كرد.
حرفه‌هاي كفش دوزي، نجاري، خياطي و طلاسازي را طي چند سال پياپي تجربه كرد و در نهايت به دليل روحيه هنري و ذوق ادبي كه داشت وارد حرفه خوشنويسي و كتابت شد و به عنوان خطاط و تابلو نويس در نجف شهرت يافت.
وي به دليل اين كه برادرش عبدالامير به عنوان مداح در مجالس مختلف حضور مي‌يافت از سن 10 سالگي قصيده‌هايي به لهجه محاوره‌اي در مصائب اهل بيت (ع) مي‌سرود و در اين گونه مجالس مي‌خواند. عبّاس ترجمان، شعر و ادب را نزد شيخ ابراهيم الخليل فراگرفت و به دليل استعداد سرشار و ذوق ادبي به سرودن شعر پرداخت و يكي از معروف‌ترين و مشهورترين شاعران نجف و عراق شد.
وي پس از انقلاب عراق در سال 1958 م توسط عبدالكريم قاسم مقطع دبيرستان را به صورت شبانه دنبال كرد و در رشته ادبيات ديپلم خود را گرفت و بلافاصله وارد دانشكده فقه نجف اشرف شد.
موفق به اخذ ليسانس در رشته ادبيات عربي و علوم اسلامي شد. اما به دليل فعاليت‌هاي سياسي، اجازه ورود به دوره فوق ليسانس را نيافت.
عبّاس ترجمان ميبدي پس از فراغت از تحصيل، چهار سال، به عنوان دبير در جمعيت «منتدي النشر نجف اشرف» مشغول به تدريس شد ولي به دليل فعاليت‌هاي سياسي و ضددولتي عليه كمونيست‌ها و بعثي‌ها، تحت تعقيب قرار گرفت و در شهرهاي نجف، كربلا در مقاطع مختلف به زندان افتاد.
پرونده سياسي ايشان بعد از روي كار آمدن دولت احمد حسن البكر و نيز روي كار آمدن حزب بعث به دادگاه نظامي بغداد ارجاع داده شد كه در نهايت با حمايت مراجع مشهور آن زمان يعني، سيدحسين حمامي، سيد محسن حكيم و سيد ابوالقاسم خوئي از زندان آزاد و تبعيد ايشان از عراق به ايران صادر شد دولت وقت عراق وي را به صورت انفرادي و با خود روي نظامي به خاك ايران منتقل كرد. وي پس از ورود به ايران، تهران را به عنوان محل اقامت برگزيد و از طريق آزمون ورودي كارشناسي ارشد در رشته الهيات و معارف اسلامي به دانشگاه تهران وارد شد و در رشته علوم قرآن و فرهنگ عربي مدرك كارشناسي ارشد خود را اخذ كرد.
عبّاس ترجمان ميبدي در سال 1356ش به قاهره رفت و در رشته ادبيات عرب در دانشكده دارالعلوم دانشگاه قاهره در گرايش «صرف و نحو و عروض» در مقطع دكتري پذيرفته شد. موضوع پايان نامه دكتري وي تحقيق و شرح كتاب، «المقتصد» عبدالقاهر جرجاني بود كه اين كتاب خود شرح كتاب «التكلمه» ابوعلي فارسي است. او پس از جستجو در كتابخانه‌هاي مجلس شوراي اسلامي ايران، مصر، سوريه و تركيه نسخه‌هاي خطي موجود را جمع‌آوري كرده و سرانجام پس از سه سال تحقيق و بررسي پايان نامه خود را در 2500 صفحه به اتمام رساند امّا به دليل التهاب روزهاي اوج انقلاب اسلامي و تيرگي روابط بين ايران و مصر، نتوانست به آن كشور سفر كند. بنابراين در دانشگاه تهران دانشكده ادبيات علوم انساني از پايان نامه خود دفاع كرد و موفق به اخذ مدرك دكتري در رشته ادبيات عرب از دانشگاه تهران شد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي، عبّاس ترجمان ميبدي، به عنوان مترجم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مشغول به كار شد و كتاب هاي بسياري را به ويژه از شهيد مرتضي مطهري و دكتر علي شريعتي براي وزارت ارشاد ترجمه كرد.
از زمان حضور ترجمان در عراق، او به عنوان شاعر و مداح اهل بيت بين عراقي‌ها شهرت بسيار بالايي داشت و هنوز هم اشعار او كه بيشتر به زبان عربي است، توسط مداحان عرب مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
فعاليت‌هاي اجتماعي و فرهنگي عبّاس ترجمان اعم از تدريس، تاليف، تحقيق و ترجمه به شرح زير است:
1- تدريس در دانشگاه آزاد اسلامي تهران، كرج، گرمسار به مدت 10 سال
2- تدريس در دانشگاه شهيد بهشتي و عضويت در هيات علمي به مدت 11 سال.
3- رييس گروه زبان عربي دانشكده روابط بين‌المللي وزارت خارجه به مدت 2سال.
4- مسوول بخش ترجمه و مترجم زبان عربي در وزارت ارشاد به مدت 2 سال.
5- تدريس در دانشگاه تربيت معلم تهران و حصارك كرج به مدت 7 سال.
آثار و تأليفات دكتر عبّاس ترجمان ميبدي كه به دو بخش مطبوع و مخطوط تقسيم
مي شوند :
1-اشعار و ديوان‌ها 2- تاليفات و تحقيقات 3- ترجمه‌ها 4- مقاله‌ها و مقدمه‌ها
اشعار و ديوان‌ها:
مخطوط عربي
1- مجموعه شعريه (به زبان عربي) .
2- ترانيم الثوره
3- ترجمه المثنوي شعرا
4- ترجمه رباعيات الخيام شعرا
5- البند
6- موالات الترجمان و ابودياته
7- المراسلات
8- ديوان الترجمان
9- ديوان اشعار فارسي
10- جيرفت نامه
اشعار چاپ شده:
1- الارجوزه النجفيه
2- احاسيسي في تخاميسي
3- مجموعه مواليد الائمه الطاهرين(ع)
4- الشعله الحسينيه
5- ديوان الترجمان (جلد اول)
6- ديوان الترجمان
7- الفاطميات العشر
آثار مخطوط
1- معاني حروف المعاني عندابن هشام و الرماني
2- دروس في فن الترجمه من الفارسيه و اليها
3- ملامح اللهجه النجفيه
تاليفات به چاپ نرسيده و خطي:
1- المقتصد في شرح التكمله لابي بكر عبدالقاهر الجرجاني (دراسه و تحقيق) كه پايان نامه دكتري ايشان است
2- الدعا اسلوب تربوي علي ضو الصحيفه السجاديه (پايان نامه دوره ليسانس)
3- لحن در زبان عربي از آغاز پيدايش تا پايان دوره عباسي (به زبان فارسي) پايان نامه فوق ليسانس.
4-الواو، مواردها و احكامها، كه بحث پيرامون حرف «واو» در زبان عربي است.
5- اللحن في اللغه العربيه.
6- النحو البسيط
7- اصل الفتنه الكبري
8- السيد الحميري (حياته، شعره)
9- الناشي الصغير، شاعر اهل البيت (ع) (حياته، شعره).
10- عبدالله بن معاويه الجعفري (حياته، شعره).
11- صالح بن عبدالقدوس (حياته، شعره).
12- لا يا أخي! هذا هوالمهدي
13- معارف اسلاميه
14- الموجزمن تحقيق التاريخ الاسلامي
15- تاريخ الادب الاسلامي
16- النثر الاسلامي
ترجمه‌ها:
1-پرتوهايي بر نماز: ترجمه كتاب «اضوا علي الصلاه» شيخ علي كوراني از عربي به فارسي
2- دليل الميزان: ترجمه معجم تفسير الميزان الياس كلانتري است كه از فارسي به عربي ترجمه شده
3- روزه: تاريخ، آيين نهادن و احكام آن
4- اسلام: ايده، جنبش و انقلاب
5- القضا في ايران مندبزوغ الاسلام حتي بدايه الحكم الانتخابي
6- الاسلام و الملكيه
7- اسلوب تعليم القرا ه للناشئين
8- موجز علم نفس الشاب الفني
9- الانسان و الايمان: نويسنده
10- النظره التوحيديه للعالم
11- الوحي و النبوه
12- الانسان و القرآن
13- مختارات من اقوال الامام الخميني
14- ثوره ابدعها الاسلام
15- العوده الي الذات: نويسنده
16- الرجوع الي اي‌ذات: نويسنده
17- الاسلام و الانسان
18- طريقه معرفه الاسلام
19- الانسان- الاسلام و مدارس الغرب،
20- اشراق من القرآن
21- الحج في اقوال الامام الخميني
22- ترجمه وصيتنامه سياسي الهي امام(ره) كه در نخستين سالگرد رحلت ايشان و توسط موسسه تنظيم و نشر آثار امام، بدون ذكر نام مترجم، چاپ شد.
