كُتل يا كتلبندي يكي از اصطلاحاتي است كه در ماه محرم و صفركاربرد فراواني دارد. شايد شما هم اين اصطلاح را كه در بين هيأتهاي مذهبي رايج است زياد شنيده باشيد. در هرمنطقهاي كُتل را به نوعي معني مي كنند. عدّه اي كتل را علم بزرگي مي دانند كه در دستههاي عزاداري حركت ميدهند. بعضي معتقدند كتل همان توغ يا علمي است كه قسمت فوقاني آن را پيراهني بي آستين مانند بپوشند و همراه با علامت و بيرق در مراسم عزاداري حركت دهند. عدّهاي ديگر به علامت و اسبابي كه به هيأت شكل خاصي مي دهد و در روزهاي عزا حركت مي دهند عَلَم و كُتل ميگويند. معاني مختلفي از اين اصطلاح استخراج شده است. امّا كُتل در منطقه و شهر ما- ميبد- چه معنايي دارد. در شهرستان ميبد كتل پيشينهي تاريخي دارد و كتل بندي از قديم الايام مرسوم بوده و هيأتهاي مذهبي در دههي اوّل محرم بخصوص روزهاي تاسوعا و عاشورا صحنههاي عاشورا را بر روي وسايل متحرك به نمايش ميگذاشتند بعنوان مثال صحنهي شريعهي فرات را در سالهاي قبل بر روي چرخ (گاري) با شاخههاي درخت نخل
مي بستند و يك نفر آن را هُل ميداد و وارد حسينيه مي كرد و با نمايش دادن در حسينيّه از درب ديگري اين كتل را خارج ميكرد. و شنيدهها حاكي از آن است كه اين چرخها را از مركز استان (يزد)كرايه ميكردند و بوسيلهي اتوبوس يا مينيبوس به ميبد ميآوردند و بعد از مراسم آنرا به يزد باز ميگرداندند. محلّههاي فيروزآباد، مهرجرد، بيده و بشنيغان متوليان اصلي و پيشگامان كتلبندي در ميبد بودهاند. بعد از گذشت چند سال با پيشرفت تكنولوژي و صنعت و با ورود تراكتور به شهرستان ميبد براي كارهاي كشاورزي و ساختمان سازي، ديگر كتل ها بر روي تراكتور بسته شد و چرخها جاي خود را را به تراكتور دادند. و كساني كه از نعمت اين وسيله برخوردار بودند. تراكتورهاي خود را در دههي اوّل محرم وقف حسينيّه و هيأت محلً خود ميكردند. و براي انجام امورات هيأت، تراكتور خود را در اختيار هيأت ها مي گذاشتند.
معروفترين كتل ها در آن زمان شط فرات، تخت يزيد، خيمه گاه، آتش زدن خيمه ها، فرنگي، طفلان مسلم، دار الاماره و قتلگاه بوده است. اما چند سالي است كه جوانان پرشور هيأت جان نثاران فاطمه الزهراء(س) بيده با همت بالاي خود صحنهها و ماكتهاي مصيبتهاي اهل بيت (ع) از زمان حكومت حضرت علي (ع) تا ظهر عاشورا و صحنههاي جنگ تحميلي ايران را بر روي 18 دستگاه تريلر به نمايش گذاشته و هر ساله بعدازظهر عاشورا از مسير پير چراغ بيده به طرف ميدان 15 خرداد، ميدان جانبازان، بلوار شهداء، ميدان امام حسين(ع)، ميدان 12 امام، حسينيه دروگ، ميدان بيت العباس، خيابان امام بطرف گلزار شهداي بشنيغان حركت داده ميشود و در كوچه باغ با اجراي مراسم شام غريبان خاتمه مييابد. اين كتلها هر ساله شش ماه قبل از محرم توسط جمعي از جوانان هنرمند و خوش ذوق و سليقه بيده طراحي ميشود و نكته جالب اين كه طراحي اين كتلها داراي كارگاه مخصوص مي باشد، كه محصولات آن به هيأتهاي شهرستان هاي ديگر نيز صادر ميشود. طراحي صحنههاي عاشورايي بر روي كاميون تريلر اولين بار توسط همين جوانان بيدهاي در سال 1378 با نام كاروان راويان عاشورا راهاندازي شد كه هر ساله با استقبال پر شور عزادارن حسيني روبرو شده كه تصاوير آن را براي آشنايي بيشتر شما به نمايش ميگذاريم