نذر وعهد
فقه و زندگی ( احکام نذر)
گروه جامعه: نذر در لغت به معنای این است که انسان به علت حادث شدن امری ، چیزی را که واجب نیست، بر خود واجب کند.
نذر در اصطلاح شرع ، التزام مسلمان به فعل یا ترک آن با قصد قربت و همراه صیغۀ مخصوص است.
با توجه به اینکه نذر، نوعی التزام عملی و تکلیف شرعی به شمار
می آید، شایسته است مکلف قبل از نذر، توانایی خود را در ادای آن بسنجد و آن گاه اقدام کند؛ و گرنه نذر کردن عملی خلاف احتیاط است.
باید دانست، نذری تکلیف آور است که با همۀ شرایطش محقق شده باشد.
استفتائات این بخش نیز بر اساس این پیش فرض تنظیم شده است.
کمک گرفتن در ادای نذر
آیا کمک گرفتن از دیگران برای ادای نذر صحیح است؟
حضرت آیت الله خامنه ای: کمک دادن کسی در ادی نذر اشکال ندارد.
حضرت آیت الله بهجت: اگر نذر عملی را کرده،آن عمل را مثل نماز و روزه خودش باید انجام دهد. حضرت آیت الله سیستانی: مانعی ندارد؛ البته در صورتی که مخالف نذر نباشد.
حضرت آیت الله تبریزی:
چنانچه در وقت ادای نذر مالی به اندازۀ منذور مال ندارد، ادای نذر واجب نیست و آنچه با کمک دیگران به دست آورده ، چنانچه در وقت ادای نذر موجود باشد، مال اوست و باید به نذر عمل کند. تقاضای کمک مالی از دیگران برای عمل به نذر واجب نیست و اگر نذر وقت محدودی ندارد، هر وقت تمّکن پیدا کرد؛ ولو از راه قبول هدایا و بخشش های دیگر نباید به نذر عمل کند.
حضرت آیت الله گلپایگانی و حضرت آیت الله فاضل لنکرانی: اشکال ندارد.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی: ظاهر این است که از اموال خودش باشد؛ مگر اینکه از اوّل نیت عام کرده باشد
حضرت آیت الله نوری همدانی:
اشکال ندارد؛ مگر اینکه نذر کرده باشد که خودش انجام دهد؛مثلاً روزه بگیرد و همانندآنکه در این گونه موارد لازم است مباشرتاً انجام دهد. فراموش کردن نذر در یک روز از 40 روز کسی که با رعایت همۀ شرایط ،نذر کرده مثلاً40 روز پی درپی کاری را انجام دهد؛ اگر یک روز به علت فراموشی یا سهواً به نذر خود عمل نکند، وظیفۀ او چیست؟
حضرت آیت الله خامنه ای: اگر در نذر خود ، نحوۀ جبران آن را در نظر گرفته است ، طبق آن عمل کندو در غیر این صورت اگرعمل عبادی مانند مانند نماز و روزه است آن را قضا کند و نذر بر حال خود باقی است، بقیۀ آن را عمل کند.
حضرت آیت الله بهجت:
از روز بعد به روز قبل از آن متصل کند. ضرر به اتصال نمی زند؛ چون عمدی نبوده است.
حضرت آیت الله سیستانی:
اگر وقت معینی ندارد، دو مرتبه از نو روزه بگیرد و اگر وقت معینی دارد ، آن روز را بعداً قضا کند.
حضرت آیت الله تبریزی:
چنانچه منذور غیر از روزه بوده، قضا و کفاره ندارد و اگر روزه بوده، باید قضا کند.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی:
باید بقیۀ روزها را عمل کند تا 40 روز تمام شود و لازم نیست، از ابتدا شروع کند.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی : احتیاط واجب آن است که آن یک روز را قضا کند.
نذر زنان
آیا نذر زن باید با اجازۀ شـوهر باشد؟ امام خمینی (ره) :
نذر زن بدون اذن شوهر باطل است و اجازۀبعدی آن را تصحیح نمی کند؛ ولو عمل به نذر منافات با حق شوهر نداشته باشد.
حضرت آیت الله خامنه ای:
انعقاد نذر زوجه در صورت حضور شوهر،بنا بر احتیاط واجب مشروط به اجازۀزوج است. حضرت آیت الله بهجت:
نذر زن، بدون اجازۀ شوهر بنا بر احتیاط واجب وضعاً منعقد می شود؛ یعنی نذر زن باطل نیست.
حضرت آیت الله تبریزی:
اگر شوهر از نذر کردن زن جلو گیری کند،زن نمی تواند در صورتی که وفا به نذرش منافی با حق شوهر باشد ، نذر کند . اگر زن با اجازۀشوهر نذر کند،شوهرش نمی تواند نذر او را به هم بزندیا او را از عمل کردن به نذر جلو گیری کند.
حضرت آیت الله سیستانی:
نذر زن بدون اذن قبلی یا اجازۀ بعدی شوهر در آنچه با حق استمتاع او منافات دارد، صحیح نیست ؛ بنابراین در غیر این صورت صحیح است؛حتی اگر قبل از ازدواج نذر کرده باشدو صحت نذر زن در مالش بدون اجازۀ شوهر محل اشکال است؛پس باید رعایت احتیاط شود و در حج و زکات و صدقه و احسان به پدر و مادر و صلۀارحام. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:
اگر شوهر از نذر کردن جلو گیری کندیا زن بدون اجازۀشوهر نذر کند،نذر او باطل است.
حضرت آیت الله فاضل لنکرانی: نذر زن اگر مزاحم حقوق شوهر باشد، بی اجازۀ او باطل است و اگر مزاحم نباشد، احتیاط واجب آن است که با اجازۀ او باشد؛ خصوصاً در نذر مال، گر چه مال متعلق به خود زن باشد. حضرت آیت الله مکارم شیرازی: نذر زن اگر مزاحم حقوق شوهر باشد، بی اجازۀ او باطل است و اگر مزاحم نباشد ، احتیاط مستحب آن است که با اجازۀ او باشد.
حضرت آیت الله نوری همدانی: نذر زن بی اجازۀشوهر باطل است.
حضرت آیت الله شیرازی زنجانی: بنا بر مشهور زن با نهی شوهر ، بلکه بی اذن او صحیح نیست و ظاهراً با اجازۀ بعدی صحیح می شود؛ ولی بنا بر احتیاط حتی در صورت نهی شوهر به نذر عمل شود.
حضرت آیت الله وحید خراسانی : اگر شوهر از نذر کردن زن جلوگیری کند، زن نمی تواند در صورتی که وفا به نذرش منافی با حق شوهر باشدنذر کند،بلکه بدون اذن شوهر در این صورت نذر زن باطل است و صحت نذر زن در مال خودش بدون اذن شوهر در غیر حج یا زکات یا احسان به پدر و مادر یا صلۀ ارحام، محل اشکال است.
